Komornik prowadzi egzekucję wobec osoby wymienionej w tytule wykonawczym — czyli wobec dłużnika. Zasadnicza zasada brzmi: można zajmować tylko majątek dłużnika. Majątek osób trzecich (w tym krewnych) jest z reguły wyłączony z egzekucji.
Kiedy komornik może zająć rzeczy będące u osoby trzeciej?
Komornik może sporządzić zajęcie ruchomości znajdujących się w posiadaniu osoby trzeciej tylko wtedy, gdy:
- przedmiot jest własnością dłużnika i znajduje się w władaniu osoby trzeciej, albo
- osoba trzecia wyraźnie zgodzi się na zajęcie albo przyzna, że rzecz należy do dłużnika.
To powinno Cię również zainteresować: Czy dostanę telefon jak mam komornika?
Jeżeli z ujawnionych okoliczności wynika, że zajęta rzecz nie należy do dłużnika – nie powinna podlegać egzekucji. W praktyce jednak komornik może spisać protokół i wpisać przedmiot jako zajęty, po czym właściciel (osoba trzecia) musi dochodzić swoich praw w sądzie.
Wyjątek: jeżeli w tytule wykonawczym wymieniona jest inna osoba (np. poręczyciel) — wobec niej egzekucja jest możliwa na takich samych zasadach jak wobec dłużnika. Innymi słowy: poręczyciel lub osoba, która formalnie została uwzględniona w tytule, może być pociągnięta do egzekucji.
Co zrobić, gdy komornik zajmie rzecz należącą do krewnego?
Jeśli komornik zajmie rzecz należącą do krewnego, należy zdecydować się na natychmiastowe wezwanie wierzyciela i komornika do zwolnienia zajętego przedmiotu. Najlepiej zrobić na piśmie i z dołączonymi dokumentami potwierdzającymi własność (np. faktura, umowa kupna, dowód rejestracyjny).
Jeżeli wezwanie nie przyniesie skutku — osoba trzecia może wnieść powództwo o zwolnienie zajętego przedmiotu od egzekucji (tzw. powództwo interwencyjne / ekscydencyjne) na podstawie art. 841 k.p.c. Powództwo to służy żądaniu zwolnienia rzeczy spod egzekucji, gdy egzekucja narusza prawa osoby trzeciej. Jeśli dłużnik zaprzeczy prawu własności powoda, do pozwu należy doręczyć także pozew przeciwko dłużnikowi (współuczestnictwo konieczne). Termin na wniesienie powództwa to zwykle 1 miesiąc od dnia, w którym właściciel dowiedział się o naruszeniu swoich praw.
Sprawdź też: Umorzenie zaległych alimentów u komornika – poradnik
Alternatywnym rozwiązaniem może być też pisemne zgłoszenie do komornika z żądaniem wykreślenia danej rzeczy z protokołu zajęcia i dołączeniem dowodów własności; gdy to nie wystarczy — skierowanie sprawy do sądu. Przy niektórych rodzajach przedmiotów (np. środkach na rachunku bankowym) obowiązują dodatkowe zasady i terminy.
Oto przykłady:
- Rzeczy osobiste (np. ubrania, dokumenty) znajdujące się w mieszkaniu dłużnika, ale będące własnością członka rodziny – właściciel może je odzyskać, udowadniając własność i wnosząc powództwo o zwolnienie spod egzekucji.
- Samochód zarejestrowany na żonę, ale użytkowany przez dłużnika — jeśli dowody wskazują, że to własność żony, powinna ona wystąpić z powództwem; możliwe, że komornik wcześniej wpisze pojazd do protokołu, ale to nie przesądza o prawie własności.
- Konto bankowe bliskiego – banki i komornicy stosują różne procedury wobec rachunków — jeśli rachunek nie należy do dłużnika, właściciel rachunku powinien zgłosić swoje prawa i złożyć odpowiednie dokumenty; w razie sporu potrzebne będzie wystąpienie na drogę sądową.
Co warto zrobić, gdy komornik zajmie rzeczy nienależące do dłużnika krok po kroku (lista praktyczna)
W przypadku, gdy komornik zajmie rzeczy rodziny dłużnika, należy stosować się do następujących zasad:
- Nie panikować — sprawdzić protokół zajęcia (komornik musi sporządzić protokół).
- Zebrać dowody własności (faktury, umowy, dowód rejestracyjny, zdjęcia, oświadczenia świadków).
- Wezwać pisemnie komornika i wierzyciela do zwolnienia przedmiotów — załącz kopie dowodów.
- Jeśli to nie pomoże, wnieść powództwo o zwolnienie przedmiotu spod egzekucji (art. 841 k.p.c.) — w miarę możliwości z pomocą prawnika.
- Rozważyć jednoczesne skierowanie skargi na działanie komornika (jeśli naruszył procedury) — termin do wniesienia skargi bywa krótki.